Περίληψη

Αδικοπραξία - Αιτιώδης συνάφεια - Επενδύσεις - Εταιρίες επενδυτικών υπηρεσιών - Κώδικας δεοντολογίας - Τράπεζα - Ευθύνη Τράπεζας - Καταναλωτής - Ομόλογα - Ομόλογα ατελεύτητης διάρκειας - Ομόλογα άληκτα - Ενημέρωση επενδυτών -. Αιτιώδης συνάφεια αν η αδικοπρακτική συμπεριφορά ήταν πρόσφορη να επιφέρει την προκληθείσα ζημία. Αρχές λειτουργίας Εταιριών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών κατά τον Κώδικα δεοντολογίας. Αδικοπρακτική ευθύνη τράπεζας αν δεν εφιστά εγγράφως την προσοχή του επενδυτή στους κινδύνους επιλογών του, δεν πραγματοποιεί τεχνική ανάλυση της μελλοντικής κίνησης των κινητών αξιών του προτεινόμενου επενδυτικού προγράμματος και δεν ενημερώνει με σαφήνεια τον επενδυτή για τις αποδόσεις των προτεινομένων τίτλων. Συναφές περιεχόμενο του μεταγενέστερου νόμου 3606/2007 που ενσωμάτωσε την Οδηγία 2004/39/ΕΚ. Ευθύνη τράπεζας και κατά το νόμο προστασίας καταναλωτών και υποχρέωσή της για ορθή και κατάλληλη πληροφόρηση του ιδιώτη επενδυτή, άλλως αποζημίωσή του. Προστασία όχι κάθε ασθενέστερου συναλλασσόμενου αλλά μόνο του συνάπτοντος σύμβαση εκτός του πλαισίου των επαγγελματικών του σχέσεων, διό ο αγοραστής ή αποδέκτης τραπεζικών προϊόντων ή υπηρεσιών δεν θεωρείται εκ των προτέρων καταναλωτής εκ μόνου του ότι είναι αντισυμβαλλόμενος Τράπεζας. Καταχρηστική η υπαγωγή στο άνω προνομιακό καθεστώς ιδιωτών έμπειρων και με οικονομική επιφάνεια επενδυτών που ασχολούνται συστηματικά με υψηλές οικονομικές συναλλαγές. Τα «ομόλογα ατελεύτητης διάρκειας» ή «διηνεκή» ή «άληκτα» συνιστούν ομολογίες που εκδίδονται ως ονομαστικά ή ανώνυμα αξιόγραφα επί σύναψης ομολογιακού δανείου από ανώνυμη εταιρία ή κράτος και παρέχουν στον κομιστή δικαίωμα απόληψης των συμβατικών (υψηλών) τόκων, όχι όμως και να ζητήσει από τον εκδότη ρευστοποίησή τους και επιστροφή - ρευστοποίηση της καταβεβλημένης αξίας τους σε κάποιο απώτερο χρόνο λήξης τους ή οποτεδήποτε, ενώ ο εκδότης διατηρεί δικαίωμα μονομερούς ανάκλησης αυτών ελεύθερα. Οι τίτλοι αυτοί χαρακτηρίζονται ως υβριδικοί καθώς παρουσιάζουν ομοιότητες με τα ομόλογα των ομολογιακών δανείων και με τις προνομιούχες μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου, αλλά δεν ταυτίζονται. Τα άνω ομόλογα δεν είναι απλά επενδυτικά προϊόντα, διό οι ανώνυμες εταιρίες επενδυτικών υπηρεσιών υπέχουν αυξημένη υποχρέωση ενημέρωσης του επενδυτή, καθόσον η χρήση και κυκλοφορία αυτών ως κοινών ομολόγων ομολογιακού δανείου αποδίδει ψευδή εικόνα, ικανή να παραπλανήσει και τον πλέον βαθυγνώστη επενδυτή, ως προς τη νομική φύση και λειτουργία τους.

Δικαστήριο:     ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
Τόπος:     ΑΘΗΝΑ
Αριθ. Απόφασης:     7169
Ετος:     2010
Περίληψη

Προστασία καταναλωτή κατά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών από πιστωτικά ιδρύματα -. Δυνατότητα προφορικής σύναψης σύμβασης παροχής επενδυτικών υπηρεσιών. Υποχρέωση του παρέχοντος επενδυτικές υπηρεσίες προς παροχή ορθών και πλήρων επενδυτικών συμβουλών, που ανταποκρίνονται στα προσωπικά στοιχεία του εκάστοτε καταναλωτή. Υποχρέωση της τράπεζας για αποκατάσταση της προκληθείσας ζημίας, σε περίπτωση παροχής συμβουλών κατά παράβαση των ανωτέρω υποχρεώσεών της. Έννοια καταναλωτή στις σχετικές συμβάσεις. Δεν υπάγονται στο προστατευτικό πεδίο του νόμου ιδιώτες επενδυτές που ασχολούνται συστηματικά με προϊόντα και συναλλαγές υψηλής οικονομικής αξίας.

Αριθμός 631/2015
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
A1' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αντώνιο Ζευγώλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Γεωργίου Χρυσικού), Γεώργιο Λέκκα, Πηνελόπη Ζωντανού, Αθανάσιο Καγκάνη και Χαράλαμπο Μαχαίρα, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ, δημόσια στο ακροατήριό του, στις 4 Μαΐου 2015, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη για να δικάσει μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Ανώνυμης Τραπεζικής Εταιρείας με την επωνυμία "ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ" (πρώην "ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK ERGASIAS ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ"), που εδρεύει στην ... και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Φλώρα Τριανταφύλλου και κατέθεσε προτάσεις.

Σύμφωνα με το νόμο, κατά τις όποιες συναλλαγές, τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν να συμμετέχουν καλόπιστα τηρώντας τα συναλλακτικά ήθη. Στη δική μας περίπτωση, όλοι εμείς οι κάτοχοι ΜΑΕΚ θεωρούμε ότι πέσαμε θύματα απάτης με υπαιτιότητα της τράπεζας, η οποία, παρόλο που γνώριζε τόσο το είδος όσο και το επισφαλές περιεχόμενο των εν λόγω προϊόντων, όχι μόνο δεν μας προστάτευσε, αλλά επέλεξε κακόπιστα να μας τα παρουσιάζει ως την ασφαλέστερη επιλογή, εναλλακτική και όμοια μιας προθεσμιακής κατάθεσης και μάλιστα κάτω από το λογότυπό της, δημιουργώντας στον μέσο καταναλωτή την εσφαλμένη πεποίθηση ότι είναι πλήρως εξασφαλισμένα.

Επιπροσθέτως και ειδικά για τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, η σχετική νομοθεσία απαιτεί από τις τράπεζες να παρέχουν «ακριβείς, σαφείς, μη παραπλανητικές» πληροφορίες και μάλιστα σε «τυποποιημένη μορφή», ώστε ο εκάστοτε πελάτης να έχει τον χρόνο να τις μελετήσει και να υποβάλει τις τυχόν απορίες του. Πέραν των παραπάνω, οι πληροφορίες που δίνονται οφείλουν να είναι σε μορφή «κατανοητή» για τον κάθε πελάτη ατομικά και ανάλογη με τις γνώσεις του, τις οικονομικές του επιδιώξεις και τους στόχους του. Ο νόμος προβλέπει περαιτέρω ότι η τράπεζα πρέπει λαμβάνει όλα τα «κατάλληλα μέτρα, για να προστατεύει τα δικαιώματα κυριότητας των πελατών, σε περίπτωση αφερεγγυότητας». Σε κάθε δε περίπτωση, η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει τον κάθε πελάτη της πριν από τη σύναψη οποιασδήποτε συναλλαγής για το βαθμό ασφαλιστικής κάλυψης που παρέχουν τα προϊόντα που προτείνει. Τις συγκεκριμένες εκ του νόμου υποχρεώσεις της η τράπεζα όχι μόνο συστηματικά δεν τις τηρούσε, αλλά διέθετε τα προϊόντα αυτά με ιδιαίτερα επίμονο και συστηματικό τρόπο αδιακρίτως σε όλους τους απλούς αποταμιευτές - πελάτες της, ζημιώνοντάς μας κατάφωρα, όπως άλλωστε φαίνεται και από σχετικά έγγραφα, με τα οποία απαιτείται χαρακτηριστικά από τους υπαλλήλους της να «αφήσουν οποιαδήποτε άλλη εκκρεμότητα έχουν», προκειμένου να προωθήσουν τα συγκεκριμένα προϊόντα σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα.

Θεωρούμε περαιτέρω ότι έχουμε θιγεί και ως καταναλωτές από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που ακολουθούσε συστηματικά η τράπεζα, εφόσον, προκειμένου να μας πείσει να αγοράσουμε τα ΜΑΕΚ, τα παρουσίαζε με τέτοιο τρόπο, ώστε να οδηγούμαστε σε πλάνη ως προς τα ουσιώδη χαρακτηριστικά τους και να προβαίνουμε στην εν λόγω αγορά, γεγονός το οποίο σε καμία περίπτωση δε θα λάμβανε χώρα, εάν είχαμε πλήρη και ορθή εικόνα των ακριβών χαρακτηριστικών τους.

Σχετικά έχει αποφανθεί και ο Συνήγορος του Καταναλωτή, στον οποίο έχουν προσφύγει πολλοί από εμάς, με την με αριθμό πρωτοκόλλου 4995/25.02.2013 Σύστασή του, η οποία προτρέπει επί λέξει την τράπεζα «να προβεί σε αποκατάσταση των ζημιωθέντων καταγγελλόντων-πελατών της, καταβάλλοντας σε αυτούς τα ποσά κεφαλαίου που αυτοί επένδυσαν στους επίμαχους τίτλους απομειωμένα κατά τους ήδη καταβληθέντες τόκους».